Fáilte a chairde! Tá clár oideachais do scoileanna leagtha amach ag Tionscadal LIFE an Traonaigh/Traonach mar chuid dá straitéis rannpháirtíochta pobail chun obair spriocanna an tionscadail a chomhlánú agus chun tacú leis an obair sin. Tá sé mar aidhm aige oideachas a chur ar pháistí bunscoile ó Rang 3 go Rang 6 ar an Traonach, a éiceolaíocht agus a luach mar shócmhainn don phobal. Mar chuid den tsamhail seachadta beidh béim ar ábhair Eolaíochta, Teicneolaíochta, Innealtóireachta, Ealaíona agus Matamaitice (STEAM) atá ann cheana agus cuirfear na hábhair sin san áireamh i gcuraclam na scoile. Is clár forbartha é a chuimsíonn stíleanna éagsúla foghlama. Cuimsíonn stíl seachadta meascán de chomhroinnt faisnéise, gníomhaíochtaí laistigh agus lasmuigh chun feasacht a mhúscailt ar an Traonach, tionchar an chleachtais feirmeoireachta, agus aird a tharraingt ar an gcumhacht agus ar an gcumas atá ag gach duine tionchar dearfach a imirt ar a dtimpeallacht agus ar a bhfiadhúlra.
Le Clár Scoileanna TraonachLIFE, nasctar daoine óga leis an dúlra áitiúil agus tugtar cumhacht dóibh a saol nádúrtha a chosaint anois agus amach anseo.
Léiríonn taighde go bhfuil comhghaol suntasach idir nasc leanaí i leith an dúlra agus leis an dúlra gar dá dtithe. Tá sé mar aidhm ag turais pháirce go dtí gnáthóga áitiúla Traonach nó gnáthóga eile na páistí a dhíriú ar fhlúirse fiadhúlra agus dúlra ina gceantar féin.
Clár bunscoile a chur ar fáil ar thopaic chaomhnú an Traonaigh. Tá trí sheisiún sa chlár (ag tosú go hidéalach i mí an Mhárta) lena n-áirítear turas allamuigh más féidir le linn an tríú seisiún (go hidéalach Bealtaine/Meitheamh).
Is é 90 nóiméad an t-am a theastaíonn in aghaidh an tseisiúin.
Ábhair atá ag teastáil:
Acmhainní:
- Tráidirí síolta, Lián Múirín agus Potaí, canna spréite
- Síolta e.g. Feabhrán coitianta, Peirsil Fhiáin, Coirce, Cál
- Lámhainní más gá
- Siosúr chun céimeanna saoil na n-éan agus na plandaí i saolré an Traonaigh a ghearradh amach.
- Blu tac, Post its, Smeach-chairteacha agus Marcóirí
- Gearrthóga le haghaidh turas allamuigh agus tóraíocht taisce
- Gloine formhéadúcháin, Gloiní Allamuigh, Teileascóp (uilig roghnach)
Gníomhaíochtaí/Imlíne an Chláir:
I ndiaidh réamhbhileog ríomhphoist agus eolais (nó cuairt phearsanta nuair is féidir) d’fhoireann an tionscadail ar na scoileanna. (Aguisín 1)
Cuirtear tús le trí sheisiún/gníomhaíochtaí atá bunaithe ar an seomra ranga:
Lean na naisc sa rannán thíos chun teacht ar an bhfaisnéis do gach ceann de na seisiúin.
Seisiún 1: Ábhar Oideachais
Leac an doichill a bhriseadh: (10 nóiméad)
e.g. Torthaí sailéad — bogadh má tá tú…./ má thaitníonn Píotsa leat….
Cén bia a dtaitníonn leis an leanbh in aice leat…, caitheamh aimsire srl
Réamhrá don Traonach agus don TraonachLIFE: (10 nóiméad)
Cur i láthair gearr PowerPoint ar stádas, daonra, raon éan le hábhair thacaíochta, bileog agus taispeáint, úsáid prapaí — éan, ubh etc.) Aguisín 2
Ceistneoir bonnlíne: (10 nóim) ionas go mbeidh rannpháirtithe in ann a nasc reatha leis an dúlra a chruthú. Déanfar athbhreithniú ar an scór bonnlíne sin ag deireadh an chláir chun measúnú a dhéanamh ar thionchar an chláir. (Aguisín 3)
Tabharfaidh an ceistneoir seo aiseolas ar éifeachtacht an chláir agus beidh tionchar aige ar fhorbairt na ndearcthaí agus na gcreideamh dearfach i leith an dúlra. Nuair a bhíonn daoine óga nasctha leis an dúlra bíonn tionchar tairbheach aige ar a n-oideachas, a sláinte choirp agus a bhfolláine mhothúchánach. Cuireann sé feabhas freisin ar a gcuid scileanna sóisialta agus cabhraíonn sé leo a bheith ina saoránaigh fhreagracha.
Éiceolaíocht: (5nóim)
Aiste bia, timthriall pórúcháin, gnáthóg fhabhrach.
Gníomhaíocht saolré: (grúpaí de 3/4) (20nóiméad)
Tabharfar cárta méide A3 do pháistí le míonna na bliana agus tabharfar cuireadh dóibh na céimeanna éagsúla de shaolré an Traonaigh agus bata ar mhíonna comhchoibhneasa a ghearradh amach. (Aguisín 4)
Cleachtas Feirmeoireachta (10nóiméad)
Plé faoi chleachtas feirmeoireachta — amanna buainte/innilte.
Tabhair cuireadh do leanaí forleagan a dhéanamh ar amlíne na saolré le hamanna bainte ag baint úsáide as ciorruithe
Sleamhnán chun forluí idir saolré an Traonaigh agus cleachtais féaraigh/lomtha a thaispeáint
Gníomhaíocht atá Cairdiúil don Fhiadhúlra (WFM): (20 nóiméad)
Sleamhnán 13 den chur i láthair (Aguisín 2)
Tugtar cuireadh do leanaí plé agus léiriú a dhéanamh ar bhileoga ar fáil conas is féidir éin agus fiadhúlra eile a chosaint le linn móinéir a bhaint. (Aguisín 5)
Eolas ar Ghnáthóga:
Sleamhnáin bláthanna fiáine. Sleamhnáin 16-19
Plé faoi ghnáthóg shláintiúil agus a feidhmeanna: cuireann: suíomhanna cosanta, dídine, bia agus nead ar fáil don traonach
Le dea-gnáthóg, cosnaítear cáilíocht an uisce freisin agus spreagtar éin agus feithidí eile e.g. Bumbóg Mór Buí
Gníomhaíocht:
Tráidirí síolta a ullmhú agus a chur.
Teagasc ar fhorleathadh.
Bláthanna fiáine agus bailiú síolta
Tuilleadh eolais ar ghnáthóg agus cuireadh do rannpháirtithe a bheith ina “Cairde na dTraonach” trí shíolta sonracha a bhailiú mar a léiríodh.
Tá tuilleadh eolais faoi Chairde na dTraonach le fáil ar www.corncrakeLIFE.ie
Sleamhnáin 20-28
Le Dúnadh:
Ar mhaith le duine ar bith a mholadh cad ba mhaith leat a dhéanamh don chéad seisiún eile?
Níos mó de..…., níos lú de..…. Cad a thaitin liom… Cad ba mhaith liom a athrú…..
Roghnach
Tasc do leanaí idir an chéad seisiún agus an dara seisiún… póstaer a dhearadh…
Aguisíní le haghaidh Sheisiún 1
- AGUISÍN 1 – Plean-Cleachta-Clár-Scoileanna-TraonachLIFE.
- AGUISÍN 2 – Sleamhnáin Powerpoint don 1ú Seisiún i dTraonachLife
- AGUISÍN 3 – Ceistneoir Bunlíne maidir le nascacht leis an dúlra, Amlíne Shaolré an Traonaigh A3 (gearrthóga le taos)
- AGUISÍN 4 – Amlíne
- AGUISÍN 4A – Gearrthóga éan, tarracóirí
- AGUISÍN 4B – Gearrthóga amlíne plandaí
Seisiún 2:
Briseadh oighir: (10 nóiméad)
Réamhrá agus achoimre: (10 nóiméad) an gcéad chuairt, go háirithe d’aon mhac léinn a bhí as láthair.
Seiceáil tráidirí síolta le leanaí agus déan aon mholtaí is gá chun péacadh plandaí a fheabhsú.
Déan iniúchadh ar a bhfuil ar siúl acu agus ar an méid a d’aimsigh siad faoin traonach ó bhí seisiún deireanach ann.
Bileog Gníomhaíochta: (15 mins)
Cuardach focal agus lúbra etc.(Aguisín 7)
Creachadóirí an Traonaigh:
Scríobh síos cad a cheapann tú a d’fhéadfadh a bheith ina creachadóir. Sleamhnán 11-12 (Aguisín 6)
Imirce:
Tobsmaointeoireacht le rannpháirtithe — cén fáth a dtéann siad ar imirce agus cén chaoi a n-imíonn siad?
Cur i láthair Power Point: Imirce, Éiceolaíocht Creachadóirí agus STEAM (Aguisín 6)
Tráth na gCeist Traonach: (20 nóiméad)
Deartha le bheith idirghníomhach ag baint úsáide as kahoot — is féidir le leanaí a bheith ag obair ina n-aonar nó i bhfoirne.
Athbhreithniú ar an bhfaisnéis go léir a roinneadh go dtí seo. (Aguisín 8)
Chomh maith leis sin is féidir tráth na gceist a dhéanamh ar pháipéar.
Aiseolas agus dún
Gníomhaíocht roghnach
Léiriú amhrán éan agus faisnéis faoi éin eile a fhaightear sa cheantar.
Aguisíní don 2ú Seisiún
- AGUISÍN 6 – Sleamhnáin Cur i Láthair Power Point don 2ú Seisiún de chuid an Chláir
(Éiceolaíocht, Creachadóirí, STEAM agus Imirce) - AGUISÍN 7 – Cuardach Focal agus Lúbra arb é an Traonach a dtéama
- AGUISÍN 8 – Tráth na gCeist an Traonaigh (Kahoots nó Páipéar-bhunaithe)
Seisiún 3: (Turas allamuigh chuig rannpháirtithe Thionscadal TraonachLIFE)
Fruiliú mionbhus nó mionchóitseálaí nó siúlóid faoi mhaoirseacht sa ghrúpa má tá an suíomh áitiúil
Clúdach árachais scoile a dheimhniú don ghníomhaíocht seo
Tráidirí síl agus spádanna/troilí a iompar
Plandaí na síolta a iomadaíodh ó sheisiún 1 le cead ó úinéir talún
Tóraíocht taisce do bhláthanna fiáine ag baint úsáide as dáileán agus faisnéis a cuireadh ar fáil (Aguisín 9A 9B)
Ionchur ó Oifigigh Allamuigh TraonachLIFE má tá fáil orthu: Siúlóid threoraithe, aithint bláthanna agus plandaí, aicmiú ithreach, taifeadadh amhrán éan.
Aiseolas ó ghrúpa agus ó mhúinteoirí (Aguisín 10)
Tráth na gceist bunlíne a chomhlánú ((2nd time) (Aguisín 3)
Suaitheantas agus Teastas Seaimpíní Traonach a bhronnadh ar gach páiste. (Aguisín 11)
Picnic — (briseadh lóin leanaí i suíomh lasmuigh e.g. uisce/sú torthaí agus barra gránach)
Deis fótagrafaíochta má fhaightear cead
Aguisíní le haghaidh Sheisiún 3
- AGUISÍN 9A – Bileog le haghaidh Tóraíocht Taisce
- AGUISÍN 9B – Tóraíocht Taisce ar Fhaisnéis faoi Speicis Bláthanna Fiáine
- AGUISÍN 10 – Foirm Aiseolais an Mhúinteora
- AGUISÍN 11 – Teastas Sheaimpíní an Traonaigh
- AGUISÍN 12 – Foirm Tinrimh Traenála Imeachtaí
- AGUISÍN 3 – Ceistneoir Bunlíne maidir le nascacht leis an dúlra, Amlíne Shaolré an Traonaigh A3 (gearrthóga le taos)
An Clár Scoileanna a Dhúnadh:
An bhfuil achoimre ghairid déanta ag daltaí ar a gcuid foghlama
Doiciméadaigh aiseolas an scoláire
Samhail Feabhsúcháin Leanúnach don Chlár a chur chun feidhme